බුදුන් වැඩිය රටේ ‘බුද්ධ බාර්’ ඇරේකිසිවෙක් පැමිණ ඔබට ‘මේ අපගේ දෙවියන් වහන්සේය. මේ ඔබගේ දෙවියන් වහන්සේය. මගේ දෙවියන් ඔබේ දෙවියන්ට වඩා බලවත්ය. එනිසා ඔබගේ දෙවියන් පහත්’ යැයි කිවහොත් යුද්ධය ඇරඹෙනුයේ එතැනිනි. එතරමට ආගම මිනිසා සමග රුධිරගත බැඳීමක් පවතින්නේය. මිනිස් ඉතිහාසයේ රත් පැහැයෙන් ලියැවුණු බොහෝ යුද්ධවලද ආගමෙහි විශේෂතා දැකිය හැකිය. එහෙයින් කවුරු කෙලෙස ක‍්‍රීඩා කිරීමට කැමැති වුවද ආගම සමග හාස්‍ය රසයටවත් ක‍්‍රීඩා නොකළ යුතුය. අනෙක් අතට ගෝලීයව අනුලංඝනීය මිනිස් අයිතිවාසිකමක් ලෙසද ආගම ඇදහීම පිළිගෙන තිබේ. ඒ අර්ථයෙන් ආගම ඇදහීමත් අනෙකාගේ ආගමට ගරු කිරීමත් ශිෂ්ට සමාජය ඉල්ලා සිටී. එහි සාමය සමගිය අරබයා ශිෂ්ට ලෝකයේ යුතුකම වනුයේ අනෙකාගේ ආගමට ගරු කිරීමය.
එහෙත් අප ජීවත් වන වර්තමානය පෙනුමෙන් නූතනය. හරයෙන් ගෝත‍්‍රිකය. ඒ සමග අනුයමින් ඇත්තේ මිනිස් සබඳතා ඇතුළු ඝන, ද්‍රව, වායු සියල්ලටම මුල්‍යමය වටිනාකමක්, මිලක් නියමකර ඇති තත්ත්වයකි. එනිසා අනෙකාගේ ආගම විකිණීමත් එයට ගැරහීමත් එකවිට සිදුකිරීමේ හැකියාවක් මේ නූතන ගෝත‍්‍ර සමාජය සතුව තිබේ. එයට කදිම නිදසුන වනුයේ මේ වනවිට වෙළෙඳ භාණ්ඩ හා සේවා අංශයේ ප‍්‍රවර්ධනය අරබයා ආගමික සංකේත භාවිතයයි. එහෙත් ඒ තුළ ඇති අවාසනාවන්ත කරුණ නම් ලොවටම අවිහිංසාවාදය ඉගැන්වූ සියලූ සත්ව, මිනිස් ප‍්‍රජාවන්ට වෙනසක් නොමැතිව කරුණාව, මෛත‍්‍රිය දැක්වීමට වදාළ එය වචනයට සීමා නොකොට ක‍්‍රියාවෙන්ම ආදර්ශවත් කළ බුදුරජාණන්වහන්සේගේ රුවද එවැනි කටයුතුවලට යොදාගැනීමට තරම් නූතන ගෝත‍්‍රික සමාජයේ වෙළෙන්දන් කටයුතු කිරීමය.
විශේෂයෙන් බටහිර සමාජය තුළින් විටින් විට මේ ගැන අසන්නට ලැබුණත් බුදු දහමේ රන් දෙවොල බඳු අප රටෙහි එවැනි දෑ අසන්නට නොලැබුණු තරම්ය. ඉඳහිට විදේශීයව ආනයනය කළාවූ නිමි ඇඳුම් තොග අතර තිබී අහම්බයෙන් බුදු රුවක් සහිත භාණ්ඩයක් හමුවුවද එය සමාජයෙන් ඉවත් කළා විනා දැනුවත්ව පරිභෝජනයට ගැනුණේ නැත.
එහෙත් පසුගිය ජනවාරි 21 වැනිදා බොදු බලසේනා ප‍්‍රධාන කාර්යාලයේ දුරකතනයට රාත‍්‍රී 10ට පමණ ලැබුණු දුරකතන පණිවුඩයකින් කියැවුණේ ඇඟලොමු
ඩැහැගැන්වෙන තොරතුරකි. ඒ,
‘අපේ හාමුදුරුවනේ, බේරුවල තියෙනවා ‘සිනමන් බේ’ කියලා ස්ටාර් හොටෙල් එකක්. ඒකෙ අද බුද්ධ බාර් කියලා ෆන්ෂන් එකක් ඕගනයිස් කරලා. කෑම වට්ටෝරුව නම් කරලා තියෙන්නේ ‘නිර්වාණ’ කියලා. දැන් ආවොත් ඔබවහන්සේලාට ඇස් දෙකෙන්ම බලාගන්න පුළුවන් මේ හෙණගහන අපරාදේ’ කියාය.
එතැන් සිට සිදුවූ දේ අපට විස්තර කරනු ලැබුවේ බොදු බලසේනා සංවිධානයේ මහජන සම්බන්ධීකාරක අලූත්වැව ආනන්ද හිමියන්ය.
‘පණිවුඩය ඇවිත් පැයක් යන්න කලින් අපි බේරුවලට ගියා. ඒ අපේ ස්වාමින්වහන්සේලා අටදෙනකුත්, ගිහියන් හතර දෙනෙකුත් එක්ක. එතැනට ගියත් අපි වාහනෙන් බැස්සෙවත් නෑ. මොකද සංචාරකයෝ ඉන්නේ. ඒ සුදුමහත්තුරු ඉන්න තැන්වලට ගිහින් රටට අපකීර්තියක් අත්කරලා දෙන්න අපිට වුවමනාවක් තිබුණෙ නෑ. ඒ නිසා ගිහියන් හතරදෙනාව අපි අදාළ හෝටලයට යැව්වා. ඒ අය ගියාම හෝටලයේ ඉන්න මැනේජර්ලා, වැඩකරන අය කට්ටියම කියලා තියෙන්නෙ එහෙම දෙයක් මේ හෝටලයේ නෑමයි කියලා.
ඒත් විස්තර අපි ළඟ තිබුණා. අපි ඒ නිසා ඒ විස්තර ගැන විශ්වාස කරලා තව ටිකක් වෙලා එතැන රැුඳිලා හිටියා. ඒ වෙලාවෙ ආපු ප‍්‍රංශ ජාතිකයකුගෙන් අපි කටට උත්තරේ දීලා ඇහුවා ‘කොහොමද බුද්ධ බාර් ෆන්ෂන් එක’ කියලා. එයා ගත්ත කටටම කිව්වේ ‘හොඳයි’ කියලා. අපි දැනගත්තා හෝටලේ අය බොරු කරනවා කියලා. පස්සෙ අපි එතැනට ගියා. එතැනදී තමයි අපි ඇස් දෙකටම දැකගත්තේ ඒ අහස පොළොව උහුලන්නෙ නැති අපරාදේ.
බුදුපිළිමයක් තියලා ඒක මුල්කරගෙන තමයි ඒ අය වැඬේ සූදානම් කරලා තියෙන්නෙ. බුදුපිළිමය ඉස්සරහ ඉටිපන්දම් පත්තුකරලා නයිට් පාර්ටියක් විදිහට වැඬේ දිගටම කරගෙන යනවා. එදා කන්න තියෙන කෑම වට්ටෝරුවේ නමත් ‘නිර්වාණ’.
අපි ඒ ගැන හෝටලේ අයව දැනුවත් කළා. මේ දේවල් නීතියෙනුත් තහනම් දේවල්නෙ. බුද්ධි අංශ ආරක්ෂක අංශ කොච්චර හිටියත් ඒවා ගැන හොයලා බලලා නෑනේ. අපි තමයි මේ නින්දිත වැඬේ ගැන බේරුවල පොලීසියත් දැනුවත් කළේ. මේ වෙනකොට ඒ වැඬේට සම්බන්ධ වෙලා සංවිධානය කළාය කියලා හතරදෙනෙක්ව පොලිස් අත්අඩංගුවට අරගෙන තියෙනවා. අපි හිතන්නෙ නෑ ආයෙ මතක ඇති කාලෙක කවුරුවත් ඒ වගේ වැඩක් මේ රටේ වෙයි කියලා. ඒවට බොදු බලසේනා අපි ඉඩ තියෙන්නෙත් නෑ. මොකද නීතියෙන්ම තියෙනවා බුද්ධාගමට නිගාදෙන, හානි කරන දේවල් කිරීම තහනම් කියලා. ඒත් ඉතින් ඔය ලස්සනට ඒවා වෙන්නෙ ඒ වගකිව යුතු උදවිය මේවා ගැන බලන්නෙ නැති නිසානේ. ඒ නිසා ශාසනය රකින්න ඉන්න අපි ඒ ගැන බලනවා’
අලූත්වැව ආනන්ද හිමියන් ‘ලංකාවේ බුද්ධ බාර්’ සිදුවීම අප සමග විස්තර කළේ ඒ අයුරින්ය.
බුදුන් වැඩි රටෙහි බුදුන්ගේ ශාසනය ආරක්ෂා කිරීමට පැවරුණු රටෙහි අවසානයේ බුදුන්ගේ බාර් එකක නිර්වාණය ආහාරය ලෙස සකස් වුණේ ඒ අයුරින්ය. සැබැවින්ම මෙවැන්නක් වෙනත් රටක, එනම් කතෝලික බහුතරයක් වෙසෙන රටක හෝ මුස්ලිම් ජාතිකයන් බහුතරයක් වෙසෙන රටක සිදුකළා නම් ඒ සියලූ දෙනාගේ දේපළ පමණක් නොව ඔවුන්ගේ ජීවිතවල ආරක්ෂාවටවත් ඒ අයගේ දෙවියන් ප‍්‍රමාණවත් නොවනු ඇත.
‘යේසුස් බාර්’ හෝ ‘නබි බාර්’ ලෝකයේ විවෘත නොවනුයේ එනිසාය. එහෙයින් මේ ගැන වඩාත් දියුණු සංවාදයක් ඇතිවිය යුතුව ඇති බව අප විශ්වාසයයි. මන්ද එසේ නොවුණහොත් බුද්ධාගම තුළින්ද කිසියම් මූලධර්මවාදී ප‍්‍රවණතාවක් ඉස්මතු වී ආගමේ ආරක්ෂාවට කටයුතු කිරීමට ඉඩ තිබෙන නිසාය.
‘බුද්ධ බාර්’ යනු බුද්ධාගමට නිගාදෙන අතර එය විකුණාගෙන කන තිරස්චීන වෙළෙඳපොළ අවශ්‍යතාවයේ එක් ප‍්‍රවර්ධන කටයුත්තක් පමණි. එහෙත් මීට පෙරද මෙරට තුළ බුදු දහමට හානි කරන හා එහි විශ්වාසයන්ට කුරිරු අන්දමින් සංකේතාත්මකව විරෝධය පාන අවස්ථා අපට දකින්නට ලැබී තිබේ.
බුදුපිළිම පොඩි කිරීම
වරක් පිළියන්දල ප‍්‍රදේශයේදී කතෝලික ඉවැන්ජලික පිරිසක් කාන්තාවකට අරක්ගෙන ඇති යක්ෂයා එළවීමට කියා නිවසේ තිබෙන බුදුපිළිම කඩා බිඳ දමා විකෘති කිරීමට උපදෙස් දුන්නා අපට මතකය. මොවුන් මෙරටට පැමිණ තිබෙනුයේ
සමාගමක් ලෙස ලියාපදිංචි වෙමින්ය.
පිළියන්දල ප‍්‍රදේශයේ සිදුවූ මෙම සිදුවීමේදී පොලීසිය පිළිම පොළොවේ ගැසීමට පෙළඹවූ පාස්ටර්වරයා නිදහස් කර ඒ ගැන පොලීසියට පැමිණිලි කිරීමට ගිය තරුණයාගේ මවුපියන් සිරගත කිරීමට එරෙහිව ජනතාව විරෝධය දක්වනු අපට දකින්නට ලැබුණු නිසාය. ඒ විරෝධතා බොහොමයක් ක‍්‍රමයෙන් අන්තවාදී විය හැකි බව අපට ප‍්‍රතික්ෂේප කිරීමටද නොහැකිය. එහෙත් එසේ අන්තවාදී වූවායැයි කියා බෞද්ධයන්ව විවේචනය කිරීමටද අපට නොහැකිය. මන්ද ලෝකයේත්, අප රට තුළත් ඔවුන්ගේ ආගම ඉලක්ක කර ද්වේශ සහගත ප‍්‍රචාර හා ව්‍යාපෘති දැන් දැන් වර්ධනය වෙමින් තිබෙන නිසාය.
බුදුරුව යෙ¥ ඇඳුම්
බුදුරජාණන්වහන්සේට අපහාස වන අන්දමින් බුදුරුව යෙ¥ ඇඳුම්, ආයිත්තම් අලෙවි කළ බදුල්ලේ පිහිටි මුස්ලිම් ව්‍යාපාරික ස්ථානයක් වෙතද බෞද්ධ විරෝධය එල්ල වූ අයුරු අපට මතකය. බදුල්ල තැපැල් කාර්යාලය පාරෙහි පිහිටි එය ‘ඞීන් ෆැන්සි පොයින්ට්’ නම් වූ අතර බුදුරුව සහිත මේස් කුට්ටමක් එහි තිබී සොයා ගැනිණ. එහිදී තමන් මේ වරද කළ බවට එම ව්‍යාපාරික ස්ථානය හිමි වෙළෙඳ ව්‍යාපාරිකයාද පිළිගත් අතර අවසානයේ බදුල්ල මහාධිකරණයේදී ඔවුනට ඇප නියම විය.
ෆේස් බුක් අපහාස
මීට අමතරව වර්තමානය වනවිට බෞද්ධාගමට එරෙහි ප‍්‍රබලම විකෘති ප‍්‍රහාර එල්ලවෙමින් ඇත්තේ ෆේස් බුක් ඇතුළු අන්තර්ජාලය හරහාය. එහි බුදුරජාණන්වහන්සේගේ රුව විකෘති කිරීම් මෙන්ම භික්ෂුන්වහන්සේලාද ඉලක්කකර අපහාස එල්ල කෙරෙනවා දැකගත හැකිය. තවද මෑතක පටන් සිවුරු හැඳි භික්ෂුන්වහන්සේලා මෙන් පෙනී සිටින්නන් කාන්තාවන් සමග යහන්වල සිට ගත් ඡුායාරූපද, දුෂ්ශීල සමහර භික්ෂුන්වහන්සේලාගේ විවිධ අවස්ථා ඡුායාරූපයට ගෙන පළ කිරීමද දකින්නට තිබේ. එසේම බුදුපිළිමවල මුහුණට වෙස් මුහුණු දැමීම, දන්තධාතුව සුනඛයන් සම්බන්ධකර දැක්වුණු ඡුායාරූප හා විශාල නිරුවත් ජෛන පිළිමද එම ෆේස් බුක් ගිණුම්වල හිඟ නැත. මේ ගිණුම් අතරින් මේ වනවිටත් වඩාත් සක‍්‍රියව විකෘති කිරීම් හා අපහාස සිදුකරනුයේ ‘ධම්මානන්ද සුමංගල’ නමැති බෞද්ධ භික්ෂු වේෂයකින් පෙනී සිටින පුද්ගලයෙකි.
පාවහන් හා විලාසිතා
මීට අමතරව විදේශයන්හීද බුදුරජාණන්වහන්සේගේ රුවට අපහාස කරන හා බුදුරදුන්ගේ රුව වෙළෙඳ ප‍්‍රවර්ධන අයිකනයක් ලෙස භාවිත කරන අවස්ථා මේ වනවිට සුලබව තිබේ. කැලිෆෝනියාවේ පාවහන් නිෂ්පාදන ආයතනයක් විසින් බුදුරජාණන්වහන්සේගේ රුව පාවහන් අඩියට යොදා නව පාවහන් විශේෂයක් ලෙස එය වෙළෙඳපොළට හඳුන්වාදී ඇත. මෙම සාපරාධී ආගමික නිගාවට එරෙහිව පළමුවෙන්ම විරෝධය දැක්වුණේ ටිබෙටයේ හා භූතාන් ජාතික බෞද්ධ ප‍්‍රජාවගේ මූලිකත්වයෙනි. පසුව මෙරටද ඇතුළුව ලෝකවාසී බෞද්ධ ප‍්‍රජාව මෙම නිෂ්පාදනයෙන් බුදුරුව ඉවත් කරලීමට බලපෑම් කිරීම සඳහා අන්තර්ජාල පෙත්සමක්ද අත්සන් කෙරුණි.
මීට අමතරව බුද්ධ ප‍්‍රතිමාවට අපහාස කෙරෙන ඡුායාරූප පෙළක් ‘නිව්ලූක්’ නම් වූ ප‍්‍රංශ සඟරාවෙහිද පළවිය. ක‍්‍රීඩා, විලාසිතා වැනි ක්ෂේත‍්‍ර ආවාරණය කෙරෙන එම සඟරාව එම ඡුායාරූප පෙළින් නිරූපණය කොට දක්වා තිබුණේ නිරුවත් හා අඩනිරුවත් තරුණියක් විවිධාකාරයෙන් බුදුරුව වැළඳගෙන සිටින අයුරුය.
මේ ආකාරයෙන් බුදුරුවට ප‍්‍රසිද්ධියේ හානි කරන හා විකෘති කර එක් පසෙකින් මුදල් ඉපැයීමත් අනෙක් පසින් ආගමික වශයෙන් පහත් තත්ත්වයට හෙළා කටයුතු කිරීමත් හමුවේ සිදුවන බෞද්ධ නැගීසිටීම්වලට පමණක් අපට එරෙහිවීමට නොහැකිය. එහෙත් අසීමාන්තික අන්තයන්ට ඇදී යා හැකි එවැනි එළැඹුම් ද සිදුවිය යුතු නැත. නමුත් ජාතියක් ලෙස වේවා, ආගමික වශයෙන් වේවා අනෙකාගේ විශ්වාස පද්ධතියට ගරහන හා ඒ වෙත ද්වේශ සහගත ලෙස කඩාවැදීම් පාලනය කරගත යුතුව ඇත.
ව`ද ටොෆිය
ඒ බව යළි යළිත් තහවුරුවනුයේ පසුගියදා මෙරට ප‍්‍රධාන පෙළේ නිමි ඇඳුම් අලෙවිසලක් ආශ‍්‍රිතව පැන නැගුණු ආගමික ස්වරූපයේ ඝට්ටනයයි. එහිදී එම ආයතනය තමන් වෙත එල්ල කෙරුණු චෝදනා හේතුවෙන් එය වළකාලන ලෙසත් එම චෝදනා නිසා තම ආදායම් පහළ වැටෙන බවත් පවසමින් උසාවි ගියා විනා එකී චෝදනා එල්ලවීමේ හරයන් වෙත උනන්දුවක් හෝ සැලකීමක් සිදුකළේ නැත.
චෝදනාව එල්ල වූයේ එම අලෙවිසල්වලට එන පාරිභෝගිකයන්ට ලබාදෙන ටොෆියක ව්‍යන්ධකාරක අඩංගු බවත් ඒවා මුස්ලිම් නොවන අන්‍ය ලබ්ධිකයන්ට ලබාදෙන බවත්ය. එහෙත් තමන්ට අසාධාරණයක් වූවානම් උසාවි යන අතරම බෞද්ධ ජනතාව අතර උණුසුමක් ඇතිකළ ‘විවාදිත ටොෆිය’ තවදුරටත් ලබාදීම නවතා දැමුවා නම් මේ ගැටලූ එතරම් දුරදිග යන්නේ නැත. එසේම උසාවියේදී දෙපාර්ශ්වයේ පොරොන්දු එකිනෙකා ඉටුකරගත්තේද නැත. උසාවියේ ඇතිවූ එකඟතාවක් වූයේ ඉහත කී ව්‍යාපාරික ස්ථානය බෞද්ධ භික්ෂුන්ගෙන් සමාව ගත යුතු බවය. එහෙත් මහරගම වීදිසටනක් සිදුකරන තුරුම ඒ ගැන ව්‍යාපාරික ආයතනය සැලකිල්ලක් දැක්වූයේ නැත. අපි මෙහිදී අවධාරණය කරනුයේ ව්‍යාපාරිකයන් වුවත් තමන්ගේ ව්‍යාපාරය මෙන්ම අනෙකාගේ ආගම හා එය ඉවසීමත්, එයට ගෞරව කිරීමත් වෙත මීට වඩා සංවේදී විය යුතුව ඇති බවය.
මන්ද එසේ නොවුවහොත් එහි අලාභය ප‍්‍රථමයෙන් අදාළ ව්‍යාපාරයටත් දෙවනුව සමස්ත සමාජයටත් එල්ලවන නිසාය.
එකවල්ලේ පොල්
කෙසේ හෝ වේවා අනෙකාගේ ආගමට ගරහන හා එයට ගරු නොකරන මේ සියලූ ප‍්‍රයත්නයන් අවසානයේදී වෙළෙඳුන්ගේ මුල්‍යමය වත්කම් තහවුරු කරන්නක් බව පැහැදිලිය. නූතන ශිෂ්ට සමාජය අශිෂ්ටත්වයට කැඳවන මේ බොහෝ හැසිරීම් අවසානයේ ප‍්‍රතිඵල අත්කරගනු ලබන්නේ අපගේ සාක්කුව හිස්කරලීමෙන්ය. මේ සත්‍යය අප තේරුම් ගෙන කටයුතු කිරීම වෙනත් රටවල් අරඹයා කෙසේ වුවත් පශ්චාත් යුද ආතතියක තිබෙන අප වැනි රටකට අතිශය වැදගත්ය.
බුද්ධ බාර්වලින් ආරම්භව විලාසිතා පාවහන්වලින්ද මේස්, තන්පටවලද දවටා මේ පැමිණෙන්නේ පෙනුමින් නූතන වුවත් තවමත් ගෝත‍්‍රික ලෙස ආගමිකව බෙදී සිටින කාගෙකාගේත් සාක්කුවලින් වැඩිවැඩියෙන්
ලබාගැනීමටය. එසේ නොමැතිව මේ විලාසිතා කළා යැයි කියා අත්වන අලූත් කජ්ජක් නොමැත. එහෙත් අවසානයේ සමාජය ආගමික පදනමින් බෙදී එකිනෙකාට එරෙහිව නැගී සිටින්නට ගත්තද මේ වෙළෙඳුන්ට හානියක් නොමැත. මන්ද එවිට බුද්ධ බාර් වෙනුවට ඔවුන්ට වෙපන් බාර් විවෘත කළ හැකි නිසාය. අවසානයේ ඒ තුළද ඔවුන් ලාභය උපයනවිට සාමාන්‍ය ජනතාවට සිදුවනුයේ
කාගේවත් දෙවියන්ව මැඞීමට ගොස් ජීවිත නැතිකර ගැනීමටය. එහෙයින් මේ මූලධර්මවාදී ප‍්‍රවේශයන්ගේ සැබෑ මුල් හැඳින ඒවාට එරෙහිව ක‍්‍රියාත්මක විය යුතුව ඇත. එහෙත් ඒ හැඟීම්බරව නොව බුද්ධියෙනි. එදිනම් ‘බුද්ධ බාර්’ යනු උම්මත්තකයන් උදෙසා උම්මත්තකයන් සංවිධානය කළ උම්මත්තක මොහොතක් මිස අනෙකක් නොවනු ඇත. ඉතිරි දෑ වෙතද අත්වනුයේ ඒ යථාර්ථයම බවද අමුතුවෙන් ලිවිය යුතු නැත.
සංජය ලියනගේ
රසිකා රාජපක්ෂ
